Xushchaqchaq chol
(Ilhom Zoir)
Chalkash yo‘l oxirida qarib-qartaygan, lekin yuzlaridan nur yog‘iilib turgan cholga ro‘para kelishdi. Odobli bolalar emasmi, cholga salom berishni unutishmadi. Chol alik oldi.
– Yo‘l bo‘lsin, bolalarim? – dedi u miltillab turgan ko‘zlarini kattaroq ochishga urinib. – Xayrli safarga chiqqanga o‘xshaysizlar!
– Qayerdan bildingiz, bobojon? – dedi Kozim.
– Bu dunyoda yashayverib, odamlarning ichidagini yuzidan biladigan bo‘lib qolganman, qo‘zichoqlarim!
– Necha yoshdasiz, bobojon? – deb so‘radi Akmal.
– Mingdan oshdim, lekin qachon tug‘ilganimni bilmayman.
– Uzoq yashashning siri nimada, bobojon? – deb so‘radi Sherzod.
– Xushchaqchaqlikda! – dedi chol chakkasini qashib. – Senlarni qiynab o‘tirmayman. Har biring bittadan latifa aytib meni kuldirsalaring, yo‘llaringni bersin deyman.
Latifa aytishni birinchi bo‘lib Kozim boshladi:
«Afandining do‘sti:
– O‘rmonda bir jasadni ko‘rdim. Avvaliga bu sen bo‘lsang kerak deb o‘yladim, – debdi.
– Ko‘rinishi qanaqa? – deb so‘rabdi Afandi.
– Bo‘yi senikiday, burniyam...
– Menikiday katta ekanmi?
– Ha!
– Qoshlari qalin, shundaymi?
– Qoshlari qalinlikka qalinku-ya, lekin qora emas.
– Unda men emaskanman, – debdi Afandi».
Chol o‘raday og‘zidagi ikkita tishini ko‘rsatib kuldi.
– Durust, durust!.. Endi sen ayt! – dedi Akmalga yuzlanib.
Akmal latifa aytdi:
«Afandi ko‘chada ketayotsa, ikki kishi urishayotgan ekan.
– Sen eshaksan! – debdi bittasi.
– O‘zing eshak! – debdi sherigi. Shunda Afandi ularga:
– Qarindoshlar katta yo‘lning ustida janjallashishi yaxshi emas, – degan ekan».
– Chakki emas! – dedi chol yana kulib. – Endi navbat senga!
Sherzod latifa aytishni boshladi:
«Afandidan qozi so‘rabdi:
– Siz qo‘shningizni «sigirsan» debsiz? Shu rostmi?
– Yo‘q, taqsir, men uning o‘g‘liga «sen buzoqsan!» dedim, xolos, – debdi Afandi».
Chol mamnun bo‘lib, oxirgi gapini aytibdi:
– Shu yo‘l bilan to‘g‘riga borib, so‘ng o‘ngga ozgina yursanglar, katta o‘rmonga chiqasizlar. O‘rmonda Bilor ismli donishmand yashaydi. U sizlarga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatadi...
